Başarılı Çocuk Yetiştirmenin Sırları

Uzm.Psk.Serra Nimet Denge:Çocuk bir şeyi başardığında veya başaramadığında onun yaptığına vurgu yapmak önemlidir. 

Çocuk dünyaya geldiğinde kendisinde doğuştan gelen bir mekanizma ile doğar.  Bu mekanizma sayesinde çocuk bir şeyi daha iyi yapıp yapamayacağını bilir.  Yeni bir şeyi öğrenen çocuk daha iyisini yapabilmek için tekrar eder. Bazen sözleriyle bazen de oyunları aracılığıyla yaptığı tekrarları ile öğrendiği şeyi daha ileriye taşımaya çalışır.   Yeni bir şey öğrenen çocuk aynı zamanda öğrendiğini göstermek için kendisine bunu gösterebileceği birini arar.  Çocuğun yaşı kaç olursa olsun.  “Anne/Baba bak adımı yazabilmiş miyim?”,  “Bak ne güzel zıplıyorum.”,  “Bakın! Kaydıraktan tek başıma kayabiliyorum.” gibi cümlelerle ailesine bunu göstermek ister.  Çocuk bir şeyi başardığında veya başaramadığında onun yaptığına vurgu yapmak önemlidir.  Anne/Babasına öğrendiği şeyi göstermek isteyen çocuğun o şeyi başarıp başaramadığı önemli değildir.  Çocuk başaramasa bile ona çabasının görüldüğünün belli edilmesi gerekir. “Olsun. Bir dahakine tekrar denersin. Ancak çabanı takdir ediyorum buralara kadar gelebilmişsin.” denilebilir.  Bunu duyan çocuk tekrar denemek için daha hevesli olacaktır. Yeni şeyleri de denemeye daha açık bir hale gelecektir.  Ancak çocuğa bir şeyi başardığında söylenen fazla övgü onu başarısızlığa ve güvensizliğe götürebilir.  Çocuğa söylenen “Harikasın. Mükemmelsin. Bir numarasın!” gibi cümleler çocuk için “Ben zaten yapabiliyorum.  Çalışmama gerek ki yok ki.” alt mesajını verebilir. Böyle düşünen çocuk aynı zamanda yeni şeyleri de denemeye açık olmayabilir.   Diğer yandan da yapılan fazla övgü çocuğa kaygı veya korku yaşamaya itebilir. Nasıl mı? “Bunu da başardım. Şimdi sıra diğerinde, diğerinde…” diyerek çocuğun kendisinden beklentisi de çok olabilir. Önemli olan çocuğa doğruyu söyleyebilmektir. Çabasını takdir etmektir. Çocuktaki bu mekanizmayı geliştirmek için çocuğa sorular aracılığıyla düşündürtmek önemlidir.  “Kedi miyavlıyor, neden olabilir?”,  “Ağaç sence hangi sesle başlar?”,  “Eğer yukarıya çıkarsan neler görebilirsin sence?” gibi gündelik hayatında karşılaştığı şeylerle ilgili sorular sorulabilir.  Bu sorular onu düşündürmeye iteceği gibi aynı zamanda ileride ilişkilerinin de güçlenmesini sağlayacaktır. Düşünme mekanizması gelişen çocuk ilişkileri hakkında da daha derin düşünecektir.  Arkadaşı ona vurduğunda neden vurmaması gerektiğini bilecektir.  Öğretmeni ona bir şey söylediğinde söylediği şeyi daha iyi analiz edecektir.  Ebeveynleriyle ilişkisi de daha güçlenecektir. Yani karşısındaki insanın davranışlarını anlamlandırabilecektir.